Vlottere toegang tot geestelijke gezondheidszorg

Minstens 1 op 4 van de Belgen krijgt op een bepaald moment in zijn leven te maken met geestelijke gezondheidsproblemen. Voor mensen in deze situatie kan het soms moeilijk zijn om de juiste zorg te vinden. Een vlot beschikbaar en betaalbaar aanbod van geestelijke gezondheidszorg is dus heel belangrijk. Maar waar en hoe vind je dat?

Zit je in een mentaal moeilijke situatie? 

• Dan kan je je zorgen of mentale gezondheidsproblemen bespreken met iemand uit je omgeving. Dat is vaak niet simpel, maar het is wel een goede eerste stap. Je huisarts, familie en vrienden, op school, op het werk of in het verenigingsleven kunnen je misschien meer steun geven dan je denkt.

• Als je persoonlijke netwerk toch niet volstaat, kan je een beroep doen op professionele hulp in de mentale gezondheidszorg. Dat kan om verschillende reden moeilijk lijken: te duur, moeilijk te bereiken of geen toegang tot zorg die aangepast is aan jouw vraag.

  De overheid heeft daarom de krachten gebundeld met netwerken voor geestelijke gezondheidszorg. Ze werkten overeenkomsten uit om psychologische zorg toegankelijk te maken voor iedereen.

Dankzij dit aanbod kan iedereen die te maken krijgt met lichte tot matige psychologische problemen, een reeks individuele of groepssessies volgen tegen een lage prijs.

Welke zorg?

De hulp om jouw welbevinden te verhogen kan verschillende vormen aannemen. Tijdens een eerste gesprek schat de psycholoog of orthopedagoog in welke zorg voor jou het meest gepast is:

Eerstelijnspsychologische ondersteuning

Hierbij richt de psycholoog of orthopedagoog zich op bevordering van jouw psychische gezondheid door weerbaarheidsondersteuning of psycho-educatie bij psychische problemen in een vroeg stadium. Dankzij een reeks korte, algemene sessies gaat de hulpverlener verergering van je klachten voorkomen en je weerbaarheid versterken. 
Als blijkt dat je verdere of intensievere psychologische behandeling nodig hebt, word je passend doorverwezen.

Op hoeveel sessies heb je recht?

• Bij een psycholoog geconventioneerd in een ‘netwerk in de geestelijke gezondheidszorg kinderen en adolescenten' tot en met 23 jaar: maximaal 10 individuele sessies per 12 maanden. 
• Bij een psycholoog geconventioneerd in een ‘netwerk in de geestelijke gezondheidszorg volwassenen' vanaf 15 jaar: maximaal 8 individuele sessies per 12 maanden.

Voor 15-23 jarigen hangt het aantal sessies dus af van het netwerk waarin de psycholoog die ze kiezen geconventioneerd is. Zij kunnen het netwerk kiezen dat het best overeenstemt met hun behoefte. 

Eerstelijnspsychologische behandeling

De psycholoog of orthopedagoog kan jou ook een eerstelijnspsychologische behandeling aanbieden, voor lichte tot matige problemen. Dit is een korte behandeling met klinische doelen die verder gaan dan het versterken van de veerkracht. 

Op hoeveel sessies heb je recht?

• Bij een psycholoog of orthopedagoog geconventioneerd binnen een ‘netwerk in de geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en jongeren’ (tot max 23 jaar): gemiddeld 10 sessies (max. 20) per 12 maanden. 
• Bij een psycholoog of orthopedagoog geconventioneerd binnen een ‘netwerk in de geestelijke gezondheidszorg voor volwassenen (15+)’: gemiddeld 8 sessies (max. 20) per 12 maanden.

Voor 15-23 jarigen hangt het aantal sessies dus af van het netwerk waarin de psycholoog die ze kiezen geconventioneerd is. Zij kunnen het netwerk kiezen dat het best overeenstemt met hun behoefte. 

Voor wie?

Iedereen kan op een bepaald moment in het leven te maken krijgen met psychologische kwetsbaarheid. Deze zorg is er dus zowel voor kinderen, adolescenten als volwassenen.
De netwerken voor geestelijke gezondheidszorg zijn georganiseerd op basis van de types zorg en 2 leeftijdscategorieën. Zo kan je een beroep doen op:

• Het netwerk 'kinderen en adolescenten' tot en met 23 jaar
• Het netwerk 'volwassenen' vanaf 15 jaar.

Deze 2 leeftijdscategorieën overlappen om ervoor te zorgen dat het aanbod nog beter aangepast is aan de jongeren van 15 tot 23 jaar: zij kunnen het netwerk kiezen dat het best overeenstemt met hun behoeften. Je kan ze niet combineren.

Hoeveel betaal je?

De overheid betaalt het grootste deel van de kosten. Jij betaalt daardoor alleen je persoonlijke aandeel (remgeld):

• Voor een individuele sessie: 11 euro, of 4 euro als je recht hebt op een verhoogde tegemoetkoming.
• Voor een groepssessie: 2,50 euro. 

Sinds 1 februari 2024 is er helemaal geen remgeld meer voor jongeren onder de 23 jaar. Voor hen is de psychologische hulp dus gratis.

Voor eerstelijnspsychologische zorg is de eerste individuele sessie gratis.

! Opgelet: ga je naar een zorgverlener die is aangesloten bij een netwerk geestelijke gezondheidszorg, vraag dan vooraf of die jou binnen de wettelijke regeling kan helpen. Sommige zorgverleners werken slechts gedeeltelijk binnen de wettelijke regeling.

Als je naar een zorgverlener gaat die niet is aangesloten bij een netwerk geestelijke gezondheidszorg, maak je geen aanspraak op deze terugbetaling.

Waar vind je de geconventioneerde zorgverleners?

Je kan de lijst met RIZIV-geconventioneerde psychologen en orthopedagogen raadplegen op de website van het netwerk geestelijke gezondheidszorg bij jou in de buurt: 

• Neem contact op met een netwerk voor kinderen en adolescenten (tot de leeftijd van 23 jaar)
• Neem contact op met een netwerk voor volwassenen (vanaf 15 jaar)

Solidaris kan je hier ook bij helpen.

Je kan de website van het netwerk geestelijke gezondheid bij jou in de buurt ook vinden via de zoekmachine op de website van het Riziv. Dit eerstelijnspsychologisch aanbod is een aanvulling op andere initiatieven met zorgverleners en diensten die psychologische raadplegingen aanbieden zoals centra voor gezinsplanning, diensten voor geestelijke gezondheidszorg, en meer.

Daarnaast is er ook nog het gewone aanbod van psychologen. Zij werken met hun eigen tarieven. Solidaris geeft hiervoor een gedeeltelijke tegemoetkoming.